Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

a pregnant woman

  • 1 gravida

    grăvĭdus, a, um, adj. [gravis, burdened, loaded; hence in partic.], pregnant, with child, with young (class.; syn. praegnans, fetus).
    I.
    Lit.
    A.
    Adj.: mater, Enn. ap. Cic. Ac. 2, 17, 52 (Trag. v. 57 Vahl.):

    puero gravida,

    Plaut. Am. 2, 2, 87:

    gravida esse ex aliquo viro,

    id. ib. prol. 111; Ter. Hec. 3, 3, 32;

    for which also simply aliquo,

    Plaut. Am. 3, 1, 18 and 19:

    de semine Jovis,

    Ov. M. 3, 260:

    virgo ex eo compressu,

    Ter. Ad. 3, 4, 28:

    prius gravida facta est,

    Plaut. Cist. 2, 3, 73:

    facere gravidam aliquam,

    Ter. Ad. 3, 5, 29:

    cum esset gravida uxor, et jam appropinquare partus putaretur,

    Cic. Clu. 11, 31; cf. id. Verr. 2, 1, 18, § 48; Cels. 2, 1; 2, 5 sqq.; of animals, etc. (mostly poet.):

    gravida pecus,

    Verg. G. 2, 150; Ov. F. 4, 633:

    muraena,

    Hor. S. 2, 8, 43:

    balaenae,

    Plin. 9, 6, 5, § 13.—
    B.
    Subst.: grăvĭda, ae, f., a pregnant woman, Plaut. Truc. 2, 5, 22; Plin. 23, 6, 57, § 107; 28, 6, 17, § 59.—
    II.
    Transf., laden, filled, full (only poet.); constr. absol., with abl., or gen.
    (α).
    Absol.:

    ad fores auscultato... neu qui manus attulerit steriles intro ad nos, Gravidas foras exportet,

    Plaut. Truc. 1, 2, 4: cum se gravido tremefecit corpore tellus, fruit-laden, Cic. poët. Div. 1, 11, 18:

    nubes,

    Lucr. 6, 440 (cf. Lachm. ad Lucr. II. p. 365); Ov. Tr. 1, 2, 107; cf.:

    cornu lunae,

    Val. Fl. 2, 56:

    ne gravidis procumbat culmus aristis,

    loaded, full, Verg. G. 1, 111; so,

    aristae,

    Ov. M. 1, 110:

    olivae,

    id. ib. 7, 281:

    fetus,

    id. ib. 8, 293:

    (caprae) gravido superant vix ubere limen,

    full, Verg. G. 3, 317.—
    (β).
    With abl.:

    gravidae nunc semine terrae,

    Ov. F. 4, 633:

    ubera gravida vitali rore,

    Cic. Div. 1, 12, 20:

    tibi pampineo gravidus auctumno Floret ager,

    Verg. G. 2, 5: equus (Trojanus) armatis, Enn. ap. Macr. S. 6, 2 (Ann. v. 97 Vahl.):

    tempestas fulminibus atque procellis,

    Lucr. 6, 259:

    alvus (serpentis) venenis,

    Sil. 6, 155:

    Amathunta metallis,

    Ov. M. 10, 531:

    stipes nodis,

    Verg. A. 7, 507:

    pharetra sagittis,

    Hor. C. 1, 22, 3:

    urbs bellis,

    Verg. A. 10, 87; cf.:

    Italia imperiis,

    id. ib. 4, 229:

    anus arcanis,

    Sil. 13, 394:

    parens sorte,

    Val. Fl. 5, 22:

    populus noxa,

    Sil. 13, 542:

    pectus curis,

    Luc. 5, 735; Val. Fl. 2, 161.—
    (γ).
    With gen.:

    Mellis apes gravidae,

    Sil. 2, 120.—
    III.
    Trop., full, abundant:

    quod bonis benefit beneficium, gratia ea gravidast bonis,

    id. Capt. 2, 2, 108.

    Lewis & Short latin dictionary > gravida

  • 2 gravidus

    grăvĭdus, a, um, adj. [gravis, burdened, loaded; hence in partic.], pregnant, with child, with young (class.; syn. praegnans, fetus).
    I.
    Lit.
    A.
    Adj.: mater, Enn. ap. Cic. Ac. 2, 17, 52 (Trag. v. 57 Vahl.):

    puero gravida,

    Plaut. Am. 2, 2, 87:

    gravida esse ex aliquo viro,

    id. ib. prol. 111; Ter. Hec. 3, 3, 32;

    for which also simply aliquo,

    Plaut. Am. 3, 1, 18 and 19:

    de semine Jovis,

    Ov. M. 3, 260:

    virgo ex eo compressu,

    Ter. Ad. 3, 4, 28:

    prius gravida facta est,

    Plaut. Cist. 2, 3, 73:

    facere gravidam aliquam,

    Ter. Ad. 3, 5, 29:

    cum esset gravida uxor, et jam appropinquare partus putaretur,

    Cic. Clu. 11, 31; cf. id. Verr. 2, 1, 18, § 48; Cels. 2, 1; 2, 5 sqq.; of animals, etc. (mostly poet.):

    gravida pecus,

    Verg. G. 2, 150; Ov. F. 4, 633:

    muraena,

    Hor. S. 2, 8, 43:

    balaenae,

    Plin. 9, 6, 5, § 13.—
    B.
    Subst.: grăvĭda, ae, f., a pregnant woman, Plaut. Truc. 2, 5, 22; Plin. 23, 6, 57, § 107; 28, 6, 17, § 59.—
    II.
    Transf., laden, filled, full (only poet.); constr. absol., with abl., or gen.
    (α).
    Absol.:

    ad fores auscultato... neu qui manus attulerit steriles intro ad nos, Gravidas foras exportet,

    Plaut. Truc. 1, 2, 4: cum se gravido tremefecit corpore tellus, fruit-laden, Cic. poët. Div. 1, 11, 18:

    nubes,

    Lucr. 6, 440 (cf. Lachm. ad Lucr. II. p. 365); Ov. Tr. 1, 2, 107; cf.:

    cornu lunae,

    Val. Fl. 2, 56:

    ne gravidis procumbat culmus aristis,

    loaded, full, Verg. G. 1, 111; so,

    aristae,

    Ov. M. 1, 110:

    olivae,

    id. ib. 7, 281:

    fetus,

    id. ib. 8, 293:

    (caprae) gravido superant vix ubere limen,

    full, Verg. G. 3, 317.—
    (β).
    With abl.:

    gravidae nunc semine terrae,

    Ov. F. 4, 633:

    ubera gravida vitali rore,

    Cic. Div. 1, 12, 20:

    tibi pampineo gravidus auctumno Floret ager,

    Verg. G. 2, 5: equus (Trojanus) armatis, Enn. ap. Macr. S. 6, 2 (Ann. v. 97 Vahl.):

    tempestas fulminibus atque procellis,

    Lucr. 6, 259:

    alvus (serpentis) venenis,

    Sil. 6, 155:

    Amathunta metallis,

    Ov. M. 10, 531:

    stipes nodis,

    Verg. A. 7, 507:

    pharetra sagittis,

    Hor. C. 1, 22, 3:

    urbs bellis,

    Verg. A. 10, 87; cf.:

    Italia imperiis,

    id. ib. 4, 229:

    anus arcanis,

    Sil. 13, 394:

    parens sorte,

    Val. Fl. 5, 22:

    populus noxa,

    Sil. 13, 542:

    pectus curis,

    Luc. 5, 735; Val. Fl. 2, 161.—
    (γ).
    With gen.:

    Mellis apes gravidae,

    Sil. 2, 120.—
    III.
    Trop., full, abundant:

    quod bonis benefit beneficium, gratia ea gravidast bonis,

    id. Capt. 2, 2, 108.

    Lewis & Short latin dictionary > gravidus

  • 3 gravida

    Latin-English dictionary > gravida

  • 4 satur

    sătur, ŭra, ŭrum, adj. [satis], full of food, sated, that has eaten enough (class.).
    I.
    Lit.:

    ubi satur sum (opp. quando esurio),

    Plaut. Men. 5, 5, 27; so (opp. esurientes) id. Poen. prol. 6 sq.:

    sopor quem satur aut lassus capias,

    Lucr. 4, 957: esurientibus pullis res geri poterit;

    saturis nihil geretur,

    Cic. Div. 1, 35, 77:

    postquam isti a mensā surgunt saturi, poti,

    Plaut. Ps. 1, 3, 62:

    cum tu satura atque ebria eris, puer ut satur sit facito,

    Ter. Hec. 5, 2, 3;

    so (with ebrius and crudus),

    Quint. 11, 3, 27:

    et exacto contentus tempore vita Cedat, uti conviva satur,

    Hor. S. 1, 1, 119:

    capellae,

    Verg. E. 10, 77:

    colonus,

    Tib. 2, 1, 23:

    histrio,

    Mart. 12, 79, 1.—Humorously, of a pregnant woman, Plaut. Am. 2, 2, 35.—
    (β).
    With abl.:

    qui non edistis, saturi fite fabulis,

    Plaut. Poen. prol. 8:

    quadrupedes suco ambrosiae,

    Ov. M. 2, 120:

    nepos anseris extis,

    Pers. 6, 71.—
    (γ).
    With gen.:

    postquam intus sum omnium rerum satur,

    Ter. Ad. 5, 1, 3; so,

    rerum (with plenus),

    Lucr. 3, 960:

    altilium,

    Hor. Ep. 1, 7, 35.— Comp.:

    agnus saturior lactis,

    Col. 7, 4, 3.—
    B.
    Transf., of things ( poet. and in post-Aug. prose).
    1.
    Of color, full, deep, strong, rich:

    color,

    Plin. 37, 10, 61, § 170:

    vellera saturo fucata colore,

    Verg. G. 4, 335:

    (purpura) quo melior saturiorque est,

    Sen. Q. N. 1, 5, 12:

    vestes Tyrio saturae ostro,

    richly dyed, Sen. Thyest. 956.—
    2.
    In gen., well filled, full; rich, abundant, fertile:

    praesepia,

    Verg. G. 3, 214:

    Tarentum,

    id. ib. 2, 197; cf.

    rus,

    Pers. 1, 71:

    auctumnus, Col. poët. 10, 43: messes,

    Lucil. Aetn. 12:

    locis ob umidam caeli naturam saturis et redundantibus,

    Sen. Q. N. 5, 9, 1.—
    * 3.
    Fatted, fat:

    aves paludis,

    Mart. 11, 52, 14.—
    II.
    Trop., rich, fruitful (opp. dry, simple; very rare;

    perh. only in the two foll. passages): nec satura jejune, nec grandia minute (dicet),

    Cic. Or. 36, 123:

    gestus,

    i. e. various, Manil. 5, 474.—Hence, sătŭra, ae, f. (sc. lanx), orig., a dish filled with various kinds of fruits, a plate of fruit; hence, also, food composed of various ingredients, a mixture, medley, olio, etc. (both significations, however, rest only on the statements of the grammarians); and hence, transf.,
    A.
    Per saturam, in the gross or in the lump, i. e. without order or distinctness, confusedly:

    lanx plena diversis frugibus in templum Cereris infertur, quae saturae nomine appellatur, Acro,

    Hor. S. 1, 1: satura et cibi genus ex variis rebus conditum et lex multis aliis legibus conferta (this latter signif. has perh. arisen from an erroneous explanation of the foll. expression, per saturam). Itaque in sanctione legum ascribitur: neve per saturam abrogato aut derogato. Ti. Annius Luscus in eā, quam dixit adversus Ti. Gracchum: Imperium, quod plebes per saturam dederat, id abrogatum est. Et C. Laelius in eā, quam pro se dixit... (Sall. J. 29, 5) Dein postero die quasi per saturam sententiis exquisitis in deditionem accipitur, Fest. p. 314 Müll.: satira dicta a saturā lance, quae referta variis multisque primitiis in sacro apud priscos diis inferebatur... sive a quodam genere farciminis, quod multis rebus refertum, saturam dicit Varro vocitatum. Est autem hoc positum in II. libro Plautinarum Quaestionum: Satura est uva passa et polenta et nuclei pinei mulso conspersi: ad haec alii addunt et de malo Punico grana. Alii autem dictam putant a lege saturā, quae uno rogatu multa simul comprehendat, quod scilicet et satura carmina multa simul et poëmata comprehenduntur: cujus legis Lucilius meminit in primo: Per saturam aedilem factum qui legibus solvat et Sallustius in Jugurtha: Deinde quasi per saturam sententiis exquisitis in deditionem accipitur, Diom. p. 483 P.:

    hoc opus legentibus tradebatur non secundum edicti perpetui ordinationem sed passim et quasi per saturam collectum et utile cum inutilibus mixtum, Just. praef. Dig. ad Antecess. § 1: Pescennius Festus in libris historiarum per saturam refert, Carthaginienses, etc.,

    Lact. 1, 21, 13.—
    B.
    sătŭra, and after the class. per. sătĭra (erroneously sătyra), ae, f., a satire, a species of poetry, originally dramatic and afterwards didactic, peculiar to the Romans (not connected with the Greek Satyri); it first received a regular poetic form from Ennius, and after him was cultivated by Lucilius, Horace, Persius, and Juvenal; Liv. 7, 2:

    sunt quibus in saturā videar nimis acer,

    Hor. S. 2, 1, 1; Stat. S. 1, 3, 103; Amm. 16, 6, 3.—Personified:

    Satura jocabunda,

    Mart. Cap. 6, § 576.

    Lewis & Short latin dictionary > satur

  • 5 satyra

    sătur, ŭra, ŭrum, adj. [satis], full of food, sated, that has eaten enough (class.).
    I.
    Lit.:

    ubi satur sum (opp. quando esurio),

    Plaut. Men. 5, 5, 27; so (opp. esurientes) id. Poen. prol. 6 sq.:

    sopor quem satur aut lassus capias,

    Lucr. 4, 957: esurientibus pullis res geri poterit;

    saturis nihil geretur,

    Cic. Div. 1, 35, 77:

    postquam isti a mensā surgunt saturi, poti,

    Plaut. Ps. 1, 3, 62:

    cum tu satura atque ebria eris, puer ut satur sit facito,

    Ter. Hec. 5, 2, 3;

    so (with ebrius and crudus),

    Quint. 11, 3, 27:

    et exacto contentus tempore vita Cedat, uti conviva satur,

    Hor. S. 1, 1, 119:

    capellae,

    Verg. E. 10, 77:

    colonus,

    Tib. 2, 1, 23:

    histrio,

    Mart. 12, 79, 1.—Humorously, of a pregnant woman, Plaut. Am. 2, 2, 35.—
    (β).
    With abl.:

    qui non edistis, saturi fite fabulis,

    Plaut. Poen. prol. 8:

    quadrupedes suco ambrosiae,

    Ov. M. 2, 120:

    nepos anseris extis,

    Pers. 6, 71.—
    (γ).
    With gen.:

    postquam intus sum omnium rerum satur,

    Ter. Ad. 5, 1, 3; so,

    rerum (with plenus),

    Lucr. 3, 960:

    altilium,

    Hor. Ep. 1, 7, 35.— Comp.:

    agnus saturior lactis,

    Col. 7, 4, 3.—
    B.
    Transf., of things ( poet. and in post-Aug. prose).
    1.
    Of color, full, deep, strong, rich:

    color,

    Plin. 37, 10, 61, § 170:

    vellera saturo fucata colore,

    Verg. G. 4, 335:

    (purpura) quo melior saturiorque est,

    Sen. Q. N. 1, 5, 12:

    vestes Tyrio saturae ostro,

    richly dyed, Sen. Thyest. 956.—
    2.
    In gen., well filled, full; rich, abundant, fertile:

    praesepia,

    Verg. G. 3, 214:

    Tarentum,

    id. ib. 2, 197; cf.

    rus,

    Pers. 1, 71:

    auctumnus, Col. poët. 10, 43: messes,

    Lucil. Aetn. 12:

    locis ob umidam caeli naturam saturis et redundantibus,

    Sen. Q. N. 5, 9, 1.—
    * 3.
    Fatted, fat:

    aves paludis,

    Mart. 11, 52, 14.—
    II.
    Trop., rich, fruitful (opp. dry, simple; very rare;

    perh. only in the two foll. passages): nec satura jejune, nec grandia minute (dicet),

    Cic. Or. 36, 123:

    gestus,

    i. e. various, Manil. 5, 474.—Hence, sătŭra, ae, f. (sc. lanx), orig., a dish filled with various kinds of fruits, a plate of fruit; hence, also, food composed of various ingredients, a mixture, medley, olio, etc. (both significations, however, rest only on the statements of the grammarians); and hence, transf.,
    A.
    Per saturam, in the gross or in the lump, i. e. without order or distinctness, confusedly:

    lanx plena diversis frugibus in templum Cereris infertur, quae saturae nomine appellatur, Acro,

    Hor. S. 1, 1: satura et cibi genus ex variis rebus conditum et lex multis aliis legibus conferta (this latter signif. has perh. arisen from an erroneous explanation of the foll. expression, per saturam). Itaque in sanctione legum ascribitur: neve per saturam abrogato aut derogato. Ti. Annius Luscus in eā, quam dixit adversus Ti. Gracchum: Imperium, quod plebes per saturam dederat, id abrogatum est. Et C. Laelius in eā, quam pro se dixit... (Sall. J. 29, 5) Dein postero die quasi per saturam sententiis exquisitis in deditionem accipitur, Fest. p. 314 Müll.: satira dicta a saturā lance, quae referta variis multisque primitiis in sacro apud priscos diis inferebatur... sive a quodam genere farciminis, quod multis rebus refertum, saturam dicit Varro vocitatum. Est autem hoc positum in II. libro Plautinarum Quaestionum: Satura est uva passa et polenta et nuclei pinei mulso conspersi: ad haec alii addunt et de malo Punico grana. Alii autem dictam putant a lege saturā, quae uno rogatu multa simul comprehendat, quod scilicet et satura carmina multa simul et poëmata comprehenduntur: cujus legis Lucilius meminit in primo: Per saturam aedilem factum qui legibus solvat et Sallustius in Jugurtha: Deinde quasi per saturam sententiis exquisitis in deditionem accipitur, Diom. p. 483 P.:

    hoc opus legentibus tradebatur non secundum edicti perpetui ordinationem sed passim et quasi per saturam collectum et utile cum inutilibus mixtum, Just. praef. Dig. ad Antecess. § 1: Pescennius Festus in libris historiarum per saturam refert, Carthaginienses, etc.,

    Lact. 1, 21, 13.—
    B.
    sătŭra, and after the class. per. sătĭra (erroneously sătyra), ae, f., a satire, a species of poetry, originally dramatic and afterwards didactic, peculiar to the Romans (not connected with the Greek Satyri); it first received a regular poetic form from Ennius, and after him was cultivated by Lucilius, Horace, Persius, and Juvenal; Liv. 7, 2:

    sunt quibus in saturā videar nimis acer,

    Hor. S. 2, 1, 1; Stat. S. 1, 3, 103; Amm. 16, 6, 3.—Personified:

    Satura jocabunda,

    Mart. Cap. 6, § 576.

    Lewis & Short latin dictionary > satyra

  • 6 concepta

    con-cĭpĭo, cēpi, ceptum, 3, v. a. [capio], to take or lay hold of, to take to one's self, to take in, take, receive, etc. (class. in prose and poetry).
    I.
    Prop.
    A.
    In gen.:

    nuces si fregeris, vix sesquimodio concipere possis,

    Varr. R. R. 1, 7, 3:

    truleum latius, quo concipiat aquam,

    id. L. L. 5, § 118 Müll.; cf. Lucr. 6, 503; and:

    concipit Iris aquas,

    draws up, Ov. M. 1, 271:

    madefacta terra caducas Concepit lacrimas, id. ib 6, 397: imbres limumque,

    Col. Arb. 10, 3.—Of water, to take up, draw off, in a pipe, etc.:

    Alsietinam aquam,

    Front. Aquaed. 11; 5 sqq.— Pass., to be collected or held, to gather:

    pars (animae) concipitur cordis parte quādam,

    Cic. N. D. 2, 55, 138:

    ut quisque (umor) ibi conceptus fuerit, quam celerrime dilabatur,

    Col. 1, 6, 5.—Hence, con-cepta, ōrum, n. subst., measures of fluids, capacity of a reservoir, etc.:

    amplius quam in conceptis commentariorum,

    i. e. the measures described in the registers, Front. Aquaed. 67; 73.—Of the approach of death:

    cum jam praecordiis conceptam mortem contineret,

    Cic. Tusc. 1, 40, 96:

    ventum veste,

    Quint. 11, 3, 119; cf.:

    plurimum ventorum,

    Plin. 16, 31, 57, § 131; and:

    magnam vim venti,

    Curt. 4, 3, 2:

    auram,

    id. 4, 3, 16; cf. Ov. M. 12, 569:

    aëra,

    id. ib. 1, 337:

    ignem,

    Lucr. 6, 308; so Cic. de Or. 2, 45, 190; Liv. 21, 8, 12; 37, 11, 13; Ov. M. 15, 348.—Of lime slaked:

    ubi terrenā silices fornace soluti concipiunt ignem liquidarum aspergine aquarum,

    Ov. M. 7, 108 al.; cf.:

    lapidibus igne concepto,

    struck, Vulg. 2 Macc. 10, 3:

    flammam,

    Caes. B. C. 2, 14:

    flammas,

    Ov. M. 1, 255; cf.

    of the flame of love: flammam pectore,

    Cat. 64, 92:

    ignem,

    Ov. M. 9, 520; 10, 582:

    validos ignes,

    id. ib. 7, 9:

    medicamentum venis,

    Curt. 3, 6, 11:

    noxium virus,

    Plin. 21, 13, 44, § 74:

    morbum,

    Col. 7, 5, 14:

    in eā parte nivem concipi,

    is formed, Sen. Q. N. 4, 2, 1. —Of disease:

    is morbus aestate plerumque concipitur,

    Col. 7, 5, 14:

    si ex calore et aestu concepta pestis invasit,

    id. 7, 5, 2.—
    B.
    In partic.
    1.
    To take or receive ( animal or vegetable) fecundation, to conceive, become pregnant.
    (α).
    Absol.:

    more ferarum putantur Concipere uxores,

    Lucr. 4, 1266; Varr. R. R. 2, 1, 17:

    cum concepit mula,

    Cic. Div. 2, 22, 50:

    ex illo concipit ales,

    Ov. M. 10, 328 et saep.:

    (arbores) concipiunt variis diebus et pro suā quaeque naturā,

    Plin. 16, 25, 39, § 94.—
    (β).
    With acc.:

    ut id, quod conceperat, servaret,

    Cic. Clu. 12, 33:

    Persea, quem pluvio Danaë conceperat auro,

    Ov. M. 4, 611:

    aliquem ex aliquo,

    Cic. Clu. 11, 31; Suet. Aug. 17; id. Claud. 27:

    ex adulterio,

    id. Tib. 62:

    de aliquo,

    Ov. M. 3, 214:

    alicujus semine,

    id. ib. 10, 328:

    ova (pisces),

    Plin. 9, 51, 75, § 165.— Poet.:

    concepta crimina portat, i. e. fetum per crimen conceptum,

    Ov. M. 10, 470 (cf. id. ib. 3, 268):

    omnia, quae terra concipiat semina,

    Cic. N. D. 2, 10, 26:

    frumenta quaedam in tertio genu spicam incipiunt concipere,

    Plin. 18, 7, 10, § 56.— Subst.: conceptum, i, n., the fetus:

    ne praegnanti medicamentum, quo conceptum excutitur, detur,

    Scrib. Ep. ad Callist. p. 3:

    coacta conceptum a se abigere,

    Suet. Dom. 22.—
    * b.
    In Ovid, meton., of a woman, to unite herself in marriage, to marry, wed:

    Dea undae, Concipe. Mater eris juvenis, etc.,

    Ov. M. 11, 222.—
    2.
    Concipere furtum, in jurid. Lat., to find out or discover stolen property, Just. Inst. 4, 1, § 4; cf.: penes quem res concepta et inventa [p. 401] est, Paul. Sent. 2, 31, 5; Gell. 11, 18, 9 sq.; Gai Inst. 3, 186.—
    II.
    Trop.
    A.
    To take or seize something by the sense of sight, to see, perceive (cf. comprehendo, II. A.):

    haec tanta oculis bona concipio,

    Plaut. Poen. 1, 2, 65.—Far more freq.,
    B. 1.
    In gen., to comprehend intellectually, to take in, imagine, conceive, think:

    agedum, inaugura fierine possit, quod nunc ego mente concipio,

    Liv. 1, 36, 3; so,

    aliquid animo,

    id. 9, 18, 8; cf.:

    imaginem quandam concipere animo perfecti oratoris,

    Quint. 1, 10, 4; cf. id. 2, 20, 4; 9, 1, 19 al.:

    quid mirum si in auspiciis imbecilli animi superstitiosa ista concipiant?

    Cic. Div. 2, 39, 81:

    quantalibet magnitudo hominis concipiatur animo,

    Liv. 9, 18, 8 Drak. ad loc.:

    de aliquo summa concipere,

    Quint. 6, prooem. §

    2: onus operis opinione prima concipere,

    id. 12, prooem. § 1: protinus concepit Italiam et arma virumque, conceived the plan of the Æneid, Mart. 8, 56, 19.—
    2.
    In partic., to understand, comprehend, perceive:

    quoniam principia rerum omnium animo ac mente conceperit,

    Cic. Leg. 1, 22, 59:

    quae neque concipi animo nisi ab iis qui videre, neque, etc.,

    Plin. 36, 15, 24, § 124:

    fragor, qui concipi humanā mente non potest,

    id. 33, 4, 21, § 73:

    concipere animo potes, quam simus fatigati,

    Plin. Ep. 3, 9, 24.—With acc. and inf.:

    quod ita juratum est, ut mens conciperet fleri oportere, id servandum est,

    Cic. Off. 3, 29, 107:

    forsitan et lucos illic concipias animo esse,

    Ov. M. 2, 77:

    concepit, eos homines posse jure mulceri,

    Vell. 2, 117, 3; Cels. 7 praef. fin.
    C.
    To receive in one's self, adopt, harbor any disposition of mind, emotion, passion, evil design, etc., to give place to, foster, to take in, receive; to commit (the figure derived from the absorbing of liquids;

    hence): quod non solum vitia concipiunt ipsi, sed ea infundunt in civitatem,

    Cic. Leg. 3, 14, 32:

    inimicitiae et aedilitate et praeturā conceptae,

    Caes. B. C. 3, 16; so,

    mente vaticinos furores,

    Ov. M. 2, 640:

    animo ingentes iras,

    id. ib. 1, 166:

    spem,

    id. ib. 6, 554; cf.:

    spemque metumque,

    id. F. 1, 485:

    aliquid spe,

    Liv. 33, 33, 8:

    amorem,

    Ov. M. 10, 249:

    pectore tantum robur,

    Verg. A. 11, 368:

    auribus tantam cupiditatem,

    Cic. Verr. 2, 4, 45, § 101 al.:

    re publicā violandā fraudis inexpiabiles concipere,

    id. Tusc. 1, 30, 72:

    malum aut scelus,

    id. Cat. 2, 4, 7:

    scelus in sese,

    id. Verr. 2, 1, 4, § 9:

    flagitium cum aliquo,

    id. Sull. 5, 16.—
    D.
    To draw up, comprise, express something in words, to compose (cf. comprehendo, II. C.):

    quod ex animi tui sententiā juraris, sicut verbis concipiatur more nostro,

    Cic. Off. 3, 29, 108:

    vadimonium,

    id. Q. Fr. 2, 13 (15), 3:

    jusjurandum,

    Liv. 1, 32, 8; Tac. H. 4, 41; cf.:

    jurisjurandi verba,

    id. ib. 4, 31;

    and verba,

    Liv. 7, 5, 5:

    edictum,

    Dig. 13, 6, 1:

    libellos,

    ib. 48, 19, 9:

    stipulationem,

    ib. 41, 1, 38:

    obligationem in futurum,

    ib. 5, 1, 35:

    actionem in bonum et aequum,

    ib. 4, 5, 8:

    foedus,

    Verg. A. 12, 13 (id est conceptis verbis:

    concepta autem verba dicuntur jurandi formula, quam nobis transgredi non licet, Serv.): audet tamen Antias Valerius concipere summas (of the slain, etc.),

    to report definitely, Liv. 3, 5, 12.—T. t., of the lang. of religion, to make something (as a festival, auspices, war, etc.) known, to promulgate, declare in a set form of words, to designate formally:

    ubi viae competunt tum in competis sacrificatur: quotannis is dies (sc. Compitalia) concipitur,

    Varr. L. L. 6, § 25 Müll.:

    dum vota sacerdos Concipit,

    Ov. M. 7, 594:

    sic verba concipito,

    repeat the following prayer, Cato, R. R. 139, 1; 141, 4:

    Latinas sacrumque in Albano monte non rite concepisse (magistratus),

    Liv. 5, 17, 2 (cf. conceptivus):

    auspicia,

    id. 22, 1, 7:

    locus quibusdam conceptis verbis finitus, etc.,

    Varr. L. L. 7, § 8 Müll.:

    ut justum conciperetur bellum,

    id. ib. 5, §

    86 ib.—So of a formal repetition of set words after another person: senatus incohantibus primoribus jus jurandum concepit,

    Tac. H. 4, 41:

    vetus miles dixit sacramentum... et cum cetera juris jurandi verba conciperent, etc.,

    id. ib. 4, 31: verba jurationis concipit, with acc. and inf., he takes the oath, that, etc., Macr. S. 1, 6, 30.—Hence, conceptus, a, um, P. a., formal, in set form:

    verbis conceptissimis jurare,

    Petr. 113, 13.—Hence, absol.: mente concepta, things apprehended by the mind, perceptions: consuetudo jam tenuit, ut mente concepta sensus vocaremus, Quint. 8, 5, 2; cf. id. 5, 10, 4.

    Lewis & Short latin dictionary > concepta

  • 7 concipio

    con-cĭpĭo, cēpi, ceptum, 3, v. a. [capio], to take or lay hold of, to take to one's self, to take in, take, receive, etc. (class. in prose and poetry).
    I.
    Prop.
    A.
    In gen.:

    nuces si fregeris, vix sesquimodio concipere possis,

    Varr. R. R. 1, 7, 3:

    truleum latius, quo concipiat aquam,

    id. L. L. 5, § 118 Müll.; cf. Lucr. 6, 503; and:

    concipit Iris aquas,

    draws up, Ov. M. 1, 271:

    madefacta terra caducas Concepit lacrimas, id. ib 6, 397: imbres limumque,

    Col. Arb. 10, 3.—Of water, to take up, draw off, in a pipe, etc.:

    Alsietinam aquam,

    Front. Aquaed. 11; 5 sqq.— Pass., to be collected or held, to gather:

    pars (animae) concipitur cordis parte quādam,

    Cic. N. D. 2, 55, 138:

    ut quisque (umor) ibi conceptus fuerit, quam celerrime dilabatur,

    Col. 1, 6, 5.—Hence, con-cepta, ōrum, n. subst., measures of fluids, capacity of a reservoir, etc.:

    amplius quam in conceptis commentariorum,

    i. e. the measures described in the registers, Front. Aquaed. 67; 73.—Of the approach of death:

    cum jam praecordiis conceptam mortem contineret,

    Cic. Tusc. 1, 40, 96:

    ventum veste,

    Quint. 11, 3, 119; cf.:

    plurimum ventorum,

    Plin. 16, 31, 57, § 131; and:

    magnam vim venti,

    Curt. 4, 3, 2:

    auram,

    id. 4, 3, 16; cf. Ov. M. 12, 569:

    aëra,

    id. ib. 1, 337:

    ignem,

    Lucr. 6, 308; so Cic. de Or. 2, 45, 190; Liv. 21, 8, 12; 37, 11, 13; Ov. M. 15, 348.—Of lime slaked:

    ubi terrenā silices fornace soluti concipiunt ignem liquidarum aspergine aquarum,

    Ov. M. 7, 108 al.; cf.:

    lapidibus igne concepto,

    struck, Vulg. 2 Macc. 10, 3:

    flammam,

    Caes. B. C. 2, 14:

    flammas,

    Ov. M. 1, 255; cf.

    of the flame of love: flammam pectore,

    Cat. 64, 92:

    ignem,

    Ov. M. 9, 520; 10, 582:

    validos ignes,

    id. ib. 7, 9:

    medicamentum venis,

    Curt. 3, 6, 11:

    noxium virus,

    Plin. 21, 13, 44, § 74:

    morbum,

    Col. 7, 5, 14:

    in eā parte nivem concipi,

    is formed, Sen. Q. N. 4, 2, 1. —Of disease:

    is morbus aestate plerumque concipitur,

    Col. 7, 5, 14:

    si ex calore et aestu concepta pestis invasit,

    id. 7, 5, 2.—
    B.
    In partic.
    1.
    To take or receive ( animal or vegetable) fecundation, to conceive, become pregnant.
    (α).
    Absol.:

    more ferarum putantur Concipere uxores,

    Lucr. 4, 1266; Varr. R. R. 2, 1, 17:

    cum concepit mula,

    Cic. Div. 2, 22, 50:

    ex illo concipit ales,

    Ov. M. 10, 328 et saep.:

    (arbores) concipiunt variis diebus et pro suā quaeque naturā,

    Plin. 16, 25, 39, § 94.—
    (β).
    With acc.:

    ut id, quod conceperat, servaret,

    Cic. Clu. 12, 33:

    Persea, quem pluvio Danaë conceperat auro,

    Ov. M. 4, 611:

    aliquem ex aliquo,

    Cic. Clu. 11, 31; Suet. Aug. 17; id. Claud. 27:

    ex adulterio,

    id. Tib. 62:

    de aliquo,

    Ov. M. 3, 214:

    alicujus semine,

    id. ib. 10, 328:

    ova (pisces),

    Plin. 9, 51, 75, § 165.— Poet.:

    concepta crimina portat, i. e. fetum per crimen conceptum,

    Ov. M. 10, 470 (cf. id. ib. 3, 268):

    omnia, quae terra concipiat semina,

    Cic. N. D. 2, 10, 26:

    frumenta quaedam in tertio genu spicam incipiunt concipere,

    Plin. 18, 7, 10, § 56.— Subst.: conceptum, i, n., the fetus:

    ne praegnanti medicamentum, quo conceptum excutitur, detur,

    Scrib. Ep. ad Callist. p. 3:

    coacta conceptum a se abigere,

    Suet. Dom. 22.—
    * b.
    In Ovid, meton., of a woman, to unite herself in marriage, to marry, wed:

    Dea undae, Concipe. Mater eris juvenis, etc.,

    Ov. M. 11, 222.—
    2.
    Concipere furtum, in jurid. Lat., to find out or discover stolen property, Just. Inst. 4, 1, § 4; cf.: penes quem res concepta et inventa [p. 401] est, Paul. Sent. 2, 31, 5; Gell. 11, 18, 9 sq.; Gai Inst. 3, 186.—
    II.
    Trop.
    A.
    To take or seize something by the sense of sight, to see, perceive (cf. comprehendo, II. A.):

    haec tanta oculis bona concipio,

    Plaut. Poen. 1, 2, 65.—Far more freq.,
    B. 1.
    In gen., to comprehend intellectually, to take in, imagine, conceive, think:

    agedum, inaugura fierine possit, quod nunc ego mente concipio,

    Liv. 1, 36, 3; so,

    aliquid animo,

    id. 9, 18, 8; cf.:

    imaginem quandam concipere animo perfecti oratoris,

    Quint. 1, 10, 4; cf. id. 2, 20, 4; 9, 1, 19 al.:

    quid mirum si in auspiciis imbecilli animi superstitiosa ista concipiant?

    Cic. Div. 2, 39, 81:

    quantalibet magnitudo hominis concipiatur animo,

    Liv. 9, 18, 8 Drak. ad loc.:

    de aliquo summa concipere,

    Quint. 6, prooem. §

    2: onus operis opinione prima concipere,

    id. 12, prooem. § 1: protinus concepit Italiam et arma virumque, conceived the plan of the Æneid, Mart. 8, 56, 19.—
    2.
    In partic., to understand, comprehend, perceive:

    quoniam principia rerum omnium animo ac mente conceperit,

    Cic. Leg. 1, 22, 59:

    quae neque concipi animo nisi ab iis qui videre, neque, etc.,

    Plin. 36, 15, 24, § 124:

    fragor, qui concipi humanā mente non potest,

    id. 33, 4, 21, § 73:

    concipere animo potes, quam simus fatigati,

    Plin. Ep. 3, 9, 24.—With acc. and inf.:

    quod ita juratum est, ut mens conciperet fleri oportere, id servandum est,

    Cic. Off. 3, 29, 107:

    forsitan et lucos illic concipias animo esse,

    Ov. M. 2, 77:

    concepit, eos homines posse jure mulceri,

    Vell. 2, 117, 3; Cels. 7 praef. fin.
    C.
    To receive in one's self, adopt, harbor any disposition of mind, emotion, passion, evil design, etc., to give place to, foster, to take in, receive; to commit (the figure derived from the absorbing of liquids;

    hence): quod non solum vitia concipiunt ipsi, sed ea infundunt in civitatem,

    Cic. Leg. 3, 14, 32:

    inimicitiae et aedilitate et praeturā conceptae,

    Caes. B. C. 3, 16; so,

    mente vaticinos furores,

    Ov. M. 2, 640:

    animo ingentes iras,

    id. ib. 1, 166:

    spem,

    id. ib. 6, 554; cf.:

    spemque metumque,

    id. F. 1, 485:

    aliquid spe,

    Liv. 33, 33, 8:

    amorem,

    Ov. M. 10, 249:

    pectore tantum robur,

    Verg. A. 11, 368:

    auribus tantam cupiditatem,

    Cic. Verr. 2, 4, 45, § 101 al.:

    re publicā violandā fraudis inexpiabiles concipere,

    id. Tusc. 1, 30, 72:

    malum aut scelus,

    id. Cat. 2, 4, 7:

    scelus in sese,

    id. Verr. 2, 1, 4, § 9:

    flagitium cum aliquo,

    id. Sull. 5, 16.—
    D.
    To draw up, comprise, express something in words, to compose (cf. comprehendo, II. C.):

    quod ex animi tui sententiā juraris, sicut verbis concipiatur more nostro,

    Cic. Off. 3, 29, 108:

    vadimonium,

    id. Q. Fr. 2, 13 (15), 3:

    jusjurandum,

    Liv. 1, 32, 8; Tac. H. 4, 41; cf.:

    jurisjurandi verba,

    id. ib. 4, 31;

    and verba,

    Liv. 7, 5, 5:

    edictum,

    Dig. 13, 6, 1:

    libellos,

    ib. 48, 19, 9:

    stipulationem,

    ib. 41, 1, 38:

    obligationem in futurum,

    ib. 5, 1, 35:

    actionem in bonum et aequum,

    ib. 4, 5, 8:

    foedus,

    Verg. A. 12, 13 (id est conceptis verbis:

    concepta autem verba dicuntur jurandi formula, quam nobis transgredi non licet, Serv.): audet tamen Antias Valerius concipere summas (of the slain, etc.),

    to report definitely, Liv. 3, 5, 12.—T. t., of the lang. of religion, to make something (as a festival, auspices, war, etc.) known, to promulgate, declare in a set form of words, to designate formally:

    ubi viae competunt tum in competis sacrificatur: quotannis is dies (sc. Compitalia) concipitur,

    Varr. L. L. 6, § 25 Müll.:

    dum vota sacerdos Concipit,

    Ov. M. 7, 594:

    sic verba concipito,

    repeat the following prayer, Cato, R. R. 139, 1; 141, 4:

    Latinas sacrumque in Albano monte non rite concepisse (magistratus),

    Liv. 5, 17, 2 (cf. conceptivus):

    auspicia,

    id. 22, 1, 7:

    locus quibusdam conceptis verbis finitus, etc.,

    Varr. L. L. 7, § 8 Müll.:

    ut justum conciperetur bellum,

    id. ib. 5, §

    86 ib.—So of a formal repetition of set words after another person: senatus incohantibus primoribus jus jurandum concepit,

    Tac. H. 4, 41:

    vetus miles dixit sacramentum... et cum cetera juris jurandi verba conciperent, etc.,

    id. ib. 4, 31: verba jurationis concipit, with acc. and inf., he takes the oath, that, etc., Macr. S. 1, 6, 30.—Hence, conceptus, a, um, P. a., formal, in set form:

    verbis conceptissimis jurare,

    Petr. 113, 13.—Hence, absol.: mente concepta, things apprehended by the mind, perceptions: consuetudo jam tenuit, ut mente concepta sensus vocaremus, Quint. 8, 5, 2; cf. id. 5, 10, 4.

    Lewis & Short latin dictionary > concipio

  • 8 fero

    fĕro, tuli, latum, ferre (ante-class. redupl. form in the tempp. perff.:

    tetuli,

    Plaut. Am. 2, 2, 84; 168; id. Men. 4, 2, 25; 66; id. Rud. prol. 68: tetulisti, Att. and Caecil. ap. Non. 178, 17 sq.:

    tetulit,

    Plaut. Most. 2, 2, 40; id. Men. 2, 3, 30; Ter. And. 5, 1, 13:

    tetulerunt,

    Lucr. 6, § 672:

    tetulissem,

    Ter. And. 4, 5, 13:

    tetulisse,

    Plaut. Rud. 4, 1, 2:

    tetulero,

    id. Cist. 3, 19:

    tetulerit,

    id. Poen. 3, 1, 58; id. Rud. 4, 3, 101), v. a. and n. [a wide-spread root; Sanscr. bhar-, carry, bharas, burden; Gr. pherô; Goth. bar, bairo, bear, produce, whence barn, child; Anglo-Saxon beran, whence Engl. bear, birth; cf. Curt. Gr. Etym. p. 300; Fick, Vergl. Wort. p. 135. The perf. forms, tuli, etc., from the root tul-, tol-; Sanscr. tol-jami, lift, weigh; Gr. tlênai, endure, cf. talas, talanton; Lat. tollo, tolerare, (t)latus, etc. Cf. Goth. thulan, Germ. dulden, Geduld; Anglo-Sax. tholian, suffer. Supine latum, i. e. tlatum; cf. supra; v. Curt. Gr. Etym. p. 220; Corss. Ausspr. 2, 73], to bear, carry, bring. (For syn. cf.: gero, porto, bajulo, veho; effero, infero; tolero, patior, sino, permitto, etc.)
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    ferri proprie dicimus, quae quis suo corpore bajulat, portari ea, quae quis in jumento secum ducit, agi ea, quae animalia sunt,

    Dig. 50, 16, 235: oneris quidvis feret, Ter. Ph. 3, 3, 29:

    quin te in fundo conspicer fodere aut arare aut aliquid ferre,

    id. Heaut. 1, 1, 17:

    numerus eorum, qui arma ferre possent,

    Caes. B. G. 1, 29, 1:

    arma et vallum,

    Hor. Epod. 9, 13:

    sacra Junonis,

    id. S. 1, 3, 11:

    cadaver nudis humeris (heres),

    id. ib. 2, 5, 86:

    argentum ad aliquem,

    Plaut. As. 3, 3, 142; cf.:

    symbolum filio,

    id. Bacch. 2, 3, 30:

    olera et pisciculos minutos ferre obolo in cenam seni,

    Ter. And. 2, 2, 32; cf.:

    vina et unguenta et flores,

    Hor. C. 2, 3, 14:

    discerpta ferentes Memora gruis,

    id. S. 2, 8, 86; cf.:

    talos, nucesque sinu laxo,

    id. ib. 2, 3, 172:

    in Capitolium faces,

    Cic. Lael. 11, 37:

    iste operta lectica latus per oppidum est ut mortuus,

    id. Phil. 2, 41, 106:

    lectica in Capitolium latus est,

    Suet. Claud. 2:

    circa judices latus (puer),

    Quint. 6, 1, 47:

    prae se ferens (in essedo) Darium puerum,

    Suet. Calig. 19.— Poet. with inf.:

    natum ad Stygios iterum fero mergere fontes,

    Stat. Ach. 1, 134.—Prov.:

    ferre aliquem in oculis, or simply oculis,

    i. e. to hold dear, love exceedingly, Cic. Phil. 6, 4, 11; id. Q. Fr. 3, 1, 3, § 9; Q. Cic. Fam. 16, 27, 2.—
    B.
    In partic.
    1.
    With the idea of motion predominating, to set in motion, esp. to move onward quickly or rapidly, to bear, lead, conduct, or drive away; with se or mid. (so esp. freq.), to move or go swiftly, to haste, speed, betake one's self; and of things, to flow, mount, run down.
    (α).
    Act.:

    ubi in rapidas amnis dispeximus undas: Stantis equi corpus transvorsum ferre videtur Vis, et in advorsum flumen contrudere raptim: Et, quocumque oculos trajecimus, omnia ferri Et fluere assimili nobis ratione videntur,

    Lucr. 4, 422 sq.:

    ubi cernimus alta Exhalare vapore altaria, ferreque fumum,

    to send up, id. 3, 432; cf.:

    vis ut vomat ignes, Ad caelumque ferat flammai fulgura rursum,

    id. 1, 725; and:

    caelo supinas si tuleris manus,

    raisest, Hor. C. 3, 23, 1:

    te rursus in bellum resorbens Unda fretis tulit aestuosis,

    id. ib. 2, 7, 16; cf.:

    ire, pedes quocumque ferent,

    id. Epod. 16, 21; and:

    me per Aegaeos tumultus Aura feret,

    id. C. 3, 29, 64:

    signa ferre,

    to put the standards in motion, to break up, Caes. B. G. 1, 39 fin.; 1, 40, 12; Liv. 10, 5, 1 al.:

    pol, si id scissem, numquam huc tetulissem pedem,

    have stirred foot, have come, Ter. And. 4, 5, 13:

    pedem,

    Verg. A. 2, 756; Val. Fl. 7, 112:

    gressum,

    to walk, Lucr. 4, 681; cf.:

    agiles gressus,

    Sil. 3, 180:

    vagos gradus,

    Ov. M. 7, 185:

    vestigia,

    Sil. 9, 101:

    vagos cursus,

    id. 9, 243.— Absol.:

    quo ventus ferebat,

    bore, drove, Caes. B. G. 3, 15, 3:

    interim, si feret flatus, danda sunt vela,

    Quint. 10, 3, 7:

    itinera duo, quae extra murum ad portum ferebant,

    led, Caes. B. C. 1, 27, 4:

    pergit ad speluncam, si forte eo vestigia ferrent,

    Liv. 1, 7, 6.—Prov.:

    in silvam ligna ferre,

    to carry coals to Newcastle, Hor. S. 1, 10, 34.—
    (β).
    With se or mid., to move or go swiftly, to hasten, rush:

    cum ipsa paene insula mihi sese obviam ferre vellet,

    to meet, Cic. Planc. 40, 96; cf.:

    non dubitaverim me gravissimis tempestatibus obvium ferre,

    id. Rep. 1, 4:

    hinc ferro accingor rursus... meque extra tecta ferebam,

    Verg. A. 2, 672; 11, 779:

    grassatorum plurimi palam se ferebant,

    Suet. Aug. 32.—Of things as subjects:

    ubi forte ita se tetulerunt semina aquarum,

    i. e. have collected themselves, Lucr. 6, 672.—Mid.:

    ad eum omni celeritate et studio incitatus ferebatur,

    proceeded, Caes. B. C. 3, 78, 2:

    alii aliam in partem perterriti ferebantur,

    betook themselves, fled, id. B. G. 2, 24, 3:

    (fera) supra venabula fertur,

    rushes, springs, Verg. A. 9, 553:

    huc juvenis nota fertur regione viarum,

    proceeds, id. ib. 11, 530:

    densos fertur moribundus in hostes,

    rushes, id. ib. 2, 511:

    quocumque feremur, danda vela sunt,

    Cic. Or. 23, 75; cf.:

    non alto semper feremur,

    Quint. 12, 10, 37:

    ego, utrum Nave ferar magna an parva, ferar unus et idem,

    Hor. Ep. 2, 2, 200:

    non tenui ferar Penna biformis per liquidum aethera Vates,

    fly, id. C. 2, 20, 1.—Of inanimate subjects:

    (corpuscula rerum) ubi tam volucri levitate ferantur,

    move, Lucr. 4, 195; cf.:

    quae cum mobiliter summa levitate feruntur,

    id. 4, 745; cf.:

    tellus neque movetur et infima est, et in eam feruntur omnia nutu suo pondera,

    Cic. Rep. 6, 17 fin.:

    Rhenus longo spatio per fines Nantuatium, etc.... citatus fertur,

    flows, Caes. B. G. 4, 10, 3; cf. Hirt. B. [p. 738] G. 8, 40, 3:

    ut (flamma) ad caelum usque ferretur,

    ascended, arose, Suet. Aug. 94.—

    Rarely ferre = se ferre: quem procul conspiciens ad se ferentem pertimescit,

    Nep. Dat. 4 fin.
    2.
    To carry off, take away by force, as a robber, etc.: to plunder, spoil, ravage:

    alii rapiunt incensa feruntque Pergama,

    Verg. A. 2, 374:

    postquam te (i. e. exstinctum Daphnin) fata tulerunt,

    snatched away, id. E. 5, 34. So esp. in the phrase ferre et agere, of taking booty, plundering, where ferre applies to portable things, and agere to men and cattle; v. ago.—
    3.
    To bear, produce, yield:

    plurima tum tellus etiam majora ferebat, etc.,

    Lucr. 5, 942 sq.; cf.:

    quae autem terra fruges ferre, et, ut mater, cibos suppeditare possit,

    Cic. Leg. 2, 27, 67:

    quem (florem) ferunt terrae solutae,

    Hor. C. 1, 4, 10:

    quibus jugera fruges et Cererem ferunt,

    id. ib. 3, 24, 13:

    angulus iste feret piper et thus,

    id. Ep. 1, 14, 23:

    (olea) fructum ramis pluribus feret,

    Quint. 8, 3, 10.— Absol.:

    ferundo arbor peribit,

    Cato, R. R. 6, 2.—
    4.
    Of a woman or sheanimal, to bear offspring, be pregnant:

    ignorans nurum ventrem ferre,

    Liv. 1, 34, 3;

    of animals: equa ventrem fert duodecim menses, vacca decem, ovis et capra quinque, sus quatuor,

    Varr. R. R. 2, 1, 19; cf.:

    cervi octonis mensibus ferunt partus,

    Plin. 8, 32, 50, § 112:

    nec te conceptam saeva leaena tulit,

    Tib. 3, 4, 90.— Poet.:

    quem tulerat mater claro Phoenissa Laconi,

    i. e. had borne, Sil. 7, 666.—
    5.
    To offer as an oblation:

    liba et Mopsopio dulcia melle feram,

    Tib. 1, 7, 54; so,

    liba,

    id. 1, 10, 23:

    lancesque et liba Baccho,

    Verg. G. 2, 394:

    tura superis, altaribus,

    Ov. M. 11, 577.—
    6.
    To get, receive, acquire, obtain, as gain, a reward, a possession, etc.:

    quod posces, feres,

    Plaut. Merc. 2, 3, 106; cf.: quodvis donum et praemium a me optato;

    id optatum feres,

    Ter. Eun. 5, 8, 27:

    fructus ex sese (i. e. re publica) magna acerbitate permixtos tulissem,

    Cic. Planc. 38, 92:

    partem praedae,

    id. Rosc. Am. 37, 107:

    ille crucem pretium sceleris tulit, hic diadema,

    Juv. 13, 105:

    coram rege sua de paupertate tacentes Plus poscente ferent,

    Hor. Ep. 1, 17, 44.
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., to bear, carry, bring:

    satis haec tellus morbi caelumque mali fert,

    bears, contains, Lucr. 6, 663;

    veterrima quaeque, ut ea vina, quae vetustatem ferunt, esse debent suavissima,

    which carry age, are old, Cic. Lael. 19, 67:

    scripta vetustatem si modo nostra ferent,

    will have, will attain to, Ov. Tr. 5, 9, 8:

    nomen alicujus,

    to bear, have, Cic. Off. 3, 18, 74; cf.:

    insani sapiens nomen ferat, aequus iniqui,

    Hor. Ep. 1, 6, 15:

    nomen,

    Suet. Aug. 101; id. Calig. 47:

    cognomen,

    id. Aug. 43; id. Galb. 3; cf.:

    ille finis Appio alienae personae ferendae fuit,

    of bearing an assumed character, Liv. 3, 36, 1:

    Archimimus personam ejus ferens,

    personating, Suet. Vesp. 19; cf.

    also: (Garyophyllon) fert et in spinis piperis similitudinem,

    Plin. 12, 7, 15, § 30: fer mi auxilium, bring assistance, aid, help, Enn. ap. Cic. Ac. 2, 28, 29 (Trag. v. 50 ed. Vahl.); cf.:

    alicui opem auxiliumque ferre,

    Cic. Verr. 2, 2, 3, § 9:

    auxilium alicui,

    Plaut. Stich. 2, 2, 5; Ter. And. 1, 1, 115; Cic. Cat. 2, 9, 19; Caes. B. G. 1, 13, 5; 4, 12, 5; Hor. Epod. 1, 21 et saep.: opem, Enn. ap. Cic. Div. 1, 31, 66 (Trag. v. 86 ed. Vahl.):

    opem alicui,

    Plaut. Bacch. 4, 3, 23; Ter. And. 3, 1, 15; id. Ad. 3, 4, 41; Cic. Rab. Perd. 1, 3 (with succurrere saluti); id. Fin. 2, 35, 118 (with salutem); id. Fam. 5, 4, 2:

    subsidium alicui,

    Caes. B. G. 2, 26, 2:

    condicionem,

    to proffer, id. ib. 4, 11, 3; cf. Cic. Rosc. Am. 11, 30:

    Coriolanus ab sede sua cum ferret matri obviae complexum,

    offered, Liv. 2, 40, 5:

    si qua fidem tanto est operi latura vetustas,

    will bring, procure, Verg. A. 10, 792:

    ea vox audita laborum Prima tulit finem,

    id. ib. 7, 118: suspicionem falsam, to entertain suspicion, Enn. ap. Non. 511, 5 (Trag. v. 348 ed. Vahl.).—
    B.
    In partic.
    1.
    (Acc. to I. B. 1.) To move, to bring, lead, conduct, drive, raise:

    quem tulit ad scenam ventoso gloria curru,

    Hor. Ep. 2, 1, 177; so,

    animi quaedam ingenita natura... recta nos ad ea, quae conveniunt causae, ferant,

    Quint. 5, 10, 123; cf. absol.:

    nisi illud, quod eo, quo intendas, ferat deducatque, cognoris,

    Cic. de Or. 1, 30, 135:

    exstincti ad caelum gloria fertur,

    Lucr. 6, 8; cf.:

    laudibus aliquem in caelum ferre,

    to extol, praise, Cic. Fam. 10, 26, 2; cf. id. Rep. 1, 43; Quint. 10, 1, 99; Suet. Otho, 12; id. Vesp. 6:

    eam pugnam miris laudibus,

    Liv. 7, 10, 14; cf.:

    saepe rem dicendo subiciet oculis: saepe supra feret quam fieri possit,

    wilt exalt, magnify, Cic. Or. 40, 139:

    ferte sermonibus et multiplicate fama bella,

    Liv. 4, 5, 6:

    ferre in majus vero incertas res fama solet,

    id. 21, 32, 7:

    crudelitate et scelere ferri,

    to be impelled, carried away, Cic. Clu. 70, 199:

    praeceps amentia ferebare,

    id. Verr. 2, 5, 46, § 121; cf.:

    ferri avaritia,

    id. Quint. 11, 38:

    orator suo jam impetu fertur,

    Quint. 12 praef. §

    3: eloquentia, quae cursu magno sonituque ferretur,

    Cic. Or. 28, 97; cf.:

    (eloquentia) feratur non semitis sed campis,

    Quint. 5, 14, 31:

    oratio, quae ferri debet ac fluere,

    id. 9, 4, 112; cf.:

    quae (historia) currere debet ac ferri,

    id. 9, 4, 18; so often: animus fert (aliquem aliquo), the mind moves one to any thing:

    quo cujusque animus fert, eo discedunt,

    Sall. J. 54, 4; cf.:

    milites procurrentes consistentesque, quo loco ipsorum tulisset animus,

    Liv. 25, 21, 5; and:

    qua quemque animus fert, effugite superbiam regiam,

    id. 40, 4, 14:

    si maxime animus ferat,

    Sall. C. 58, 6; cf. Ov. M. 1, 775.—With an object-clause, the mind moves one to do any thing, Ov. M. 1, 1; Luc. 1, 67; Suet. Otho, 6; cf.

    also: mens tulit nos ferro exscindere Thebas,

    Stat. Th. 4, 753.—
    2.
    (Acc. to I. B. 2.) To carry off, take away:

    omnia fert aetas, animum quoque,

    Verg. E. 9, 51:

    postquam te fata tulerunt,

    id. ib. 5, 34:

    invida Domitium fata tulere sibi,

    Anthol. Lat. 4, 123, 8;

    like efferre,

    to carry forth to burial, Ov. Tr. 1, 3, 89.—
    3.
    (Acc. to I. B. 3.) To bear, bring forth, produce:

    haec aetas prima Athenis oratorem prope perfectum tulit,

    Cic. Brut. 12, 45:

    aetas parentum, pejor avis, tulit Nos nequiores,

    Hor. C. 3, 6, 46:

    Curium tulit et Camillum Saeva paupertas,

    id. ib. 1, 12, 42.—
    4.
    (Acc. to I. B. 6.) To bear away, to get, obtain, receive:

    Cotta et Sulpicius omnium judicio facile primas tulerunt,

    Cic. Brut. 49, 183:

    palmam,

    to carry off, win, id. Att. 4, 15, 6:

    victoriam ex inermi,

    to gain, Liv. 39, 51, 10; 2, 50, 2; 8, 8, 18:

    gratiam et gloriam annonae levatae,

    id. 4, 12, 8:

    maximam laudem inter suos,

    Caes. B. G. 6, 21, 4:

    centuriam, tribus,

    i. e. to get their votes, Cic. Planc. 20, 49; 22, 53; id. Phil. 2, 2, 4:

    suffragia,

    Suet. Caes. 13 (diff. from 8. a.):

    responsum ab aliquo,

    to receive, Cic. Cat. 1, 8, 19; Caes. B. G. 6, 4 fin.:

    repulsam a populo,

    Cic. Tusc. 5, 19, 54:

    repulsam,

    id. de Or. 2, 69 fin.; id. Phil. 11, 8, 19; id. Att. 5, 19 al.: calumniam, i. e. to be convicted of a false accusation, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 8, 1:

    ita ut filius partem dimidiam hereditatis ferat,

    Gai. Inst. 3, 8:

    singulas portiones,

    id. ib. 3, 16; 61.—
    5.
    To bear, support any thing unpleasant; or pregn., to suffer, tolerate, endure.
    a.
    To bear in any manner.
    (α).
    With acc.: servi injurias nimias aegre ferunt, Cato ap. Gell. 10, 3, 17:

    (onus senectutis) modice ac sapienter sicut omnia ferre,

    Cic. de Sen. 1, 2:

    aegre ferre repulsam consulatus,

    id. Tusc. 4, 17, 40:

    hoc moderatiore animo ferre,

    id. Fam. 6, 1, 6:

    aliquid toleranter,

    id. ib. 4, 6, 2:

    clementer,

    id. Att. 6, 1, 3:

    quod eo magis ferre animo aequo videmur, quia, etc.,

    id. Verr. 2, 5, 48, § 126:

    ut tu fortunam, sic nos te, Celse, feremus,

    Hor. Ep. 1, 8, 17.—
    (β).
    With an object-clause:

    ut si quis aegre ferat, se pauperem esse,

    take it ill, Cic. Tusc. 4, 27, 59:

    hoc ereptum esse, graviter et acerbe ferre,

    id. Verr. 2, 1, 58, § 152:

    quomodo ferant veterani, exercitum Brutum habere,

    id. Phil. 10, 7, 15.—
    (γ).
    With de:

    de Lentulo scilicet sic fero, ut debeo,

    Cic. Att. 4, 6, 1:

    quomodo Caesar ferret de auctoritate perscripta,

    id. ib. 5, 2, 3:

    numquid moleste fers de illo, qui? etc.,

    id. ib. 6, 8, 3.—
    (δ).
    Absol.:

    sin aliter acciderit, humaniter feremus,

    Cic. Att. 1, 2, 1:

    si mihi imposuisset aliquid, animo iniquo tulissem,

    id. ib. 15, 26, 4.—
    b. (α).
    With acc.: quis hanc contumeliam, quis hoc imperium, quis hanc servitutem ferre potest? Cato ap. Gell. 10, 3, 17:

    qui potentissimorum hominum contumaciam numquam tulerim, ferrem hujus asseclae?

    Cic. Att. 6, 3, 6:

    cujus desiderium civitas ferre diutius non potest,

    id. Phil. 10, 10, 21:

    cogitandi non ferebat laborem,

    id. Brut. 77, 268:

    unum impetum nostrorum,

    Caes. B. G. 3, 19, 3:

    vultum atque aciem oculorum,

    id. ib. 1, 39, 1:

    cohortatio gravior quam aures Sulpicii ferre didicissent,

    to hear unmoved, Cic. Phil. 9, 4, 9:

    vultum,

    Hor. S. 1, 6, 121:

    multa tulit fecitque puer, sudavit et alsit,

    id. A. P. 413:

    spectatoris fastidia,

    id. Ep. 2, 1, 215:

    fuisse (Epaminondam) patientem suorumque injurias ferentem civium,

    Nep. Epam. 7.—Of personal objects:

    quem ferret, si parentem non ferret suum?

    brook, Ter. Heaut. 1, 2, 28:

    optimates quis ferat, qui, etc.,

    Cic. Rep. 1, 33:

    vereor, ut jam nos ferat quisquam,

    Quint. 8, 3, 25:

    an laturi sint Romani talem regem,

    id. 7, 1, 24:

    quis enim ferat puerum aut adolescentulum, si, etc.,

    id. 8, 5, 8.—
    (β).
    With an object-clause:

    ferunt aures hominum, illa... laudari,

    Cic. de Or. 2, 84, 344:

    non feret assiduas potiori te dare noctes,

    Hor. Epod. 15, 13; Ov. M. 2, 628:

    illa quidem in hoc opere praecipi quis ferat?

    Quint. 11, 3, 27; 11, 1, 69:

    servo nubere nympha tuli,

    Ov. H. 5, 12; cf.:

    alios vinci potuisse ferendum est,

    id. M. 12, 555. —
    (γ).
    With quod:

    quod rapta, feremus, dummodo reddat eam,

    Ov. M. 5, 520:

    illud non ferendum, quod, etc.,

    Quint. 11, 3, 131. —
    6.
    With the access, notion of publicity, to make public, to disclose, show, exhibit:

    eum ipsum dolorem hic tulit paulo apertius,

    Cic. Planc. 14, 34; cf.:

    laetitiam apertissime tulimus omnes,

    id. Att. 14, 13, 2:

    neque id obscure ferebat nec dissimulare ullo modo poterat,

    id. Clu. 19, 54:

    haud clam tulit iram adversus praetorem,

    Liv. 31, 47, 4; cf.:

    tacite ejus verecundiam non tulit senatus, quin, etc.,

    id. 5, 28, 1.—
    b.
    Prae se ferre, to show, manifest, to let be seen, to declare:

    cujus rei tantae facultatem consecutum esse me, non profiteor: secutum me esse, prae me fero,

    Cic. N. D. 1, 5, 12:

    noli, quaeso, prae te ferre, vos plane expertes esse doctrinae,

    id. ib. 2, 18, 47:

    non mediocres terrores... prae se fert et ostentat,

    id. Att. 2, 23, 3:

    hanc virtutem prae se ferunt,

    Quint. 2, 13, 11:

    liberalium disciplinarum prae se scientiam tulit,

    id. 12, 11, 21:

    magnum animum (verba),

    id. 11, 1, 37.—Of inanim. and abstr. subjects:

    (comae) turbatae prae se ferre aliquid affectus videntur,

    Quint. 11, 3, 148:

    oratio prae se fert felicissimam facilitatem,

    id. 10, 1, 11.—
    7.
    Of speech, to report, relate, make known, assert, celebrate:

    haec omnibus ferebat sermonibus,

    Caes. B. C. 2, 17, 2:

    alii alia sermonibus ferebant Romanos facturos,

    Liv. 33, 32, 3:

    ferte sermonibus et multiplicate fama bella,

    id. 4, 5, 6:

    patres ita fama ferebant, quod, etc.,

    id. 23, 31, 13; cf. with acc.:

    hascine propter res maledicas famas ferunt,

    Plaut. Trin. 1, 2, 149:

    famam,

    id. Pers. 3, 1, 23:

    fama eadem tulit,

    Tac. A. 1, 5; cf. id. ib. 15, 60:

    nec aliud per illos dies populus credulitate, prudentes diversa fama, tulere,

    talk about, id. ib. 16, 2:

    inimici famam non ita, ut nata est, ferunt,

    Plaut. Pers. 3, 1, 23:

    quod fers, cedo,

    tell, say, Ter. Ph. 5, 6, 17:

    nostra (laus) semper feretur et praedicabitur, etc.,

    Cic. Arch. 9, 21.—With an object-clause:

    cum ipse... acturum se id per populum aperte ferret,

    Liv. 28, 40, 2; id. ib. §

    1: saepe homines morbos magis esse timendos ferunt quam Tartara leti,

    Lucr. 3, 42:

    Prognen ita velle ferebat,

    Ov. M. 6, 470; 14, 527:

    ipsi territos se ferebant,

    Tac. H. 4, 78; id. A. 4, 58; 6, 26 (32); cf.:

    mihi fama tulit fessum te caede procubuisse, etc.,

    Verg. A. 6, 503:

    commentarii ad senatum missi ferebant, Macronem praesedisse, etc.,

    Tac. A. 6, 47 (53).—
    b.
    Ferunt, fertur, feruntur, etc., they relate, tell, say; it is said, it appears, etc.—With inf.:

    quin etiam Xenocratem ferunt, cum quaereretur ex eo, etc... respondisse, etc.,

    Cic. Rep. 1, 2:

    fuisse quendam ferunt Demaratum, etc.,

    id. ib. 2, 19:

    quem ex Hyperboreis Delphos ferunt advenisse,

    id. N. D. 3, 23, 57; Hor. C. 3, 17, 2:

    homo omnium in dicendo, ut ferebant, accrrimus et copiosissimus,

    Cic. de Or. 1, 11, 45:

    Ceres fertur fruges... mortalibus instituisse,

    Lucr. 5, 14:

    in Syria quoque fertur item locus esse, etc.,

    id. 6, 755:

    is Amulium regem interemisse fertur,

    Cic. Rep. 2, 3:

    qui in contione dixisse fertur,

    id. ib. 2, 10 fin.:

    quam (urbem) Juno fertur terris omnibus unam coluisse,

    Verg. A. 1, 15:

    non sat idoneus Pugnae ferebaris,

    you were accounted, held, Hor. C. 2, 19, 27:

    si ornate locutus est, sicut fertur et mihi videtur,

    Cic. de Or. 1, 11, 49; cf.: cum quaestor ex Macedonia venissem Athenas florente [p. 739] Academia, ut temporibus illis ferebatur, id. ib. § 45.—
    c.
    To give out, to pass off a person or thing by any name or for any thing; and, in the pass., to pass for any thing, to pass current:

    hunc (Mercurium) omnium inventorem artium ferunt,

    Caes. B. G. 6, 17, 1:

    ut Servium conditorem posteri fama ferrent,

    Liv. 1, 42, 4:

    qui se Philippum regiaeque stirpis ferebat, cum esset ultimae,

    set himself up for, boast, Vell. 1, 11, 1:

    avum M. Antonium, avunculum Augustum ferens,

    boasting of, Tac. A. 2, 43; cf.:

    qui ingenuum se et Lachetem mutato nomine coeperat ferre,

    Suet. Vesp. 23:

    ante Periclem, cujus scripta quaedam feruntur,

    Cic. Brut. 7, 27 (quoted paraphrastically, Quint. 3, 1, 12): sub nomine meo libri ferebantur artis rhetoricae, Quint. prooem. 7; cf.:

    cetera, quae sub nomine meo feruntur,

    id. 7, 2, 24; Suet. Caes. 55; id. Aug. 31; id. Caes. 20:

    multa ejus (Catonis) vel provisa prudenter vel acta constanter vel responsa acute ferebantur,

    Cic. Lael. 2, 6:

    qua ex re in pueritia nobilis inter aequales ferebatur,

    Nep. Att. 1, 3.—
    8.
    Polit. and jurid. t. t.
    a.
    Suffragium or sententiam, to give in one's vote, to vote, Varr. R. R. 3, 2, 1; cf.:

    ferunt suffragia,

    Cic. Rep. 1, 31; id. Fam. 11, 27, 7:

    de quo foedere populus Romanus sententiam non tulit,

    id. Balb. 15, 34; cf.:

    de quo vos (judices) sententiam per tabellam feretis,

    id. Verr. 2, 4, 47, § 104;

    so of the voting of judges,

    id. Clu. 26, 72;

    of senators: parcite, ut sit qui in senatu de bello et pace sententiam ferat,

    id. Verr. 2, 2, 31, § 76; cf. id. Fam. 11, 21, 2.—
    b.
    Legem (privilegium, rogationem) ad populum, or absol., to bring forward or move a proposition, to propose a law, etc.:

    perniciose Philippus in tribunatu, cum legem agrariam ferret, etc.,

    Cic. Off. 2, 21, 73; cf. id. Sull. 23, 65:

    quae lex paucis his annis lata esset,

    id. Corn. 1, 3 (vol. xi. p. 10 B. and K.):

    familiarissimus tuus de te privilegium tulit, ut, etc.,

    id. Par. 4, 32:

    Sullam illam rogationem de se nolle ferri (shortly before: Lex ferri coepta),

    id. Sull. 23, 65:

    rogationem de aliquo, contra or in aliquem, ad populum, ad plebem,

    id. Balb. 14, 33; id. Clu. 51, 140; id. Brut. 23, 89; Caes. B. C. 3, 1, 4; Liv. 33, 25, 7:

    nescis, te ipsum ad populum tulisse, ut, etc.,

    proposed a bill, Cic. Phil. 2, 43, 100:

    ut P. Scaevola tribunus plebis ferret ad plebem, vellentne, etc.,

    id. Fin. 2, 16, 54; cf. Liv. 33, 25, 6:

    quod Sulla ipse ita tulit de civitate, ut, etc.,

    Cic. Caecin. 35, 102:

    nihil de judicio ferebat,

    id. Sull. 22, 63:

    cum, ut absentis ratio haberetur, ferebamus,

    id. Att. 7, 6, 2.— Impers.:

    lato ut solet ad populum, ut equum escendere liceret,

    Liv. 23, 14, 2. —
    c.
    Judicem, said of the plaintiff, to offer or propose to the defendant as judge:

    quem ego si ferrem judicem, refugere non deberet,

    Cic. Rosc. Com. 15, 45; id. de Or. 2, 70, 285.—Hence, judicem alicui, in gen., to propose a judge to, i. e. to bring a suit against, to sue a person:

    se iterum ac saepius judicem illi ferre,

    Liv. 3, 57, 5; 3, 24, 5; 8, 33, 8.—
    9.
    Mercant. t. t., to enter, to set or note down a sum in a book:

    quod minus Dolabella Verri acceptum rettulit, quam Verres illi expensum tulerit, etc.,

    i. e. has set down as paid, has paid, Cic. Verr. 2, 1, 39, § 100 sq., v. expendo.—
    10.
    Absol., of abstr. subjects, to require, demand, render necessary; to allow, permit, suffer:

    ita sui periculi rationes ferre ac postulare,

    Cic. Verr. 2, 5, 40, § 105; cf.:

    gravioribus verbis uti, quam natura fert,

    id. Quint. 18, 57: quid ferat Fors, Enn. ap. Cic. Off. 1, 12, 38 (Ann. 203 ed. Vahl.):

    quamdiu voluntas Apronii tulit,

    Cic. Verr. 2, 3, 23, § 57:

    ut aetas illa fert,

    as is usual at that time of life, id. Clu. 60, 168:

    ad me, ut tempora nostra, non ut amor tuus fert, vere perscribe,

    id. Q. Fr. 1, 4, 5:

    quod ita existimabam tempora rei publicae ferre,

    id. Pis. 2, 5:

    si ita commodum vestrum fert,

    id. Agr. 2, 28, 77:

    prout Thermitani hominis facultates ferebant,

    id. Verr. 2, 2, 34, § 83:

    si vestra voluntas feret,

    if such be your pleasure, id. de Imp. Pomp. 24, 70:

    ut opinio et spes et conjectura nostra fert,

    according to our opinion, hope, and belief, id. Att. 2, 25, 2:

    ut mea fert opinio,

    according to my opinion, id. Clu. 16, 46: si occasio tulerit, if occasion require, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 21, 6:

    dum tempus ad eam rem tulit, sivi, animum ut expleret suum,

    Ter. And. 1, 2, 17: in hac ratione quid res, quid causa, quid tempus ferat, tu perspicies, Cic. Fam. 1, 7, 6:

    natura fert, ut extrema ex altera parte graviter, ex altera autem acute sonent,

    id. Rep. 6, 18.— Impers.:

    sociam se cujuscumque fortunae, et, si ita ferret, comitem exitii promittebat (sc. res or fortuna),

    Tac. A. 3, 15; so,

    si ita ferret,

    id. H. 2, 44.

    Lewis & Short latin dictionary > fero

  • 9 mater

    māter, tris, f. [root ma-; Sanscr. and Zend, to make, measure, like Gr. mêtêr, the maker, akin with Dor. matêr; Germ. Mutter; Engl. mother; cf.: materies, manus], a mother ( dat. sing. matre, Corp. Inscr. Lat. 177; dat. plur. matris, Inscr. Grut. 90:

    matrabus,

    Inscr. Orell. 2089).
    I.
    Lit.:

    si quidem istius regis (sc. Anci Martii) matrem habemus, ignoramus patrem,

    Cic. Rep. 2, 18, 33:

    cur non sit heres matri suae?

    id. ib. 3, 10, 17:

    de pietate in matrem,

    id. Lael. 3, 11:

    Sassia mater hujus Aviti,

    id. Clu. 5, 12:

    Hecate, quae matre Asteria est,

    who has Asteria for her mother, id. N. D. 3, 18, 46:

    musa, matre nati,

    id. ib. 3, 18, 45: mater esse de aliquo, to be a mother, i. e. to be pregnant by any one, Ov. H. 9, 48:

    facere aliquam matrem,

    id. M. 9, 491: mater familias or familiae, the mistress of a house, matron (v. familia).—
    B.
    Transf., a nurse:

    mater sua... quae mammam dabat, neque adeo mater ipsa, quae illos pepererat,

    Plaut. Men. prol. 19:

    puero opust cibo, opus est autem matri quae puerum lavit,

    id. Truc. 5 10:

    lambere matrem,

    Verg. A. 8, 632.—As a title of honor, mother, applied to priestesses: jubemus te salvere, mater. Sa. Salvete puellae, Plaut. Rud. 1, 5, 5:

    amice benigneque honorem, mater, nostrum habes,

    id. ib. 1, 5, 30.—To goddesses:

    Vesta mater,

    Sen. Excerpt. Contr. 4, 2; Verg. G. 1, 498:

    mater Matuta, v. h. v.: Flora mater,

    Lucr. 5, 739;

    the same: florum,

    Ov. F. 5, 183: mater magna, or absol.: Mater, i. e. Cybele, the mother of all the gods:

    matris magnae sacerdos,

    Cic. Sest. 26; cf. absol.: matris quate cymbala circum, Verg. G. 4, 64; id. A. 9, 108:

    secreta palatia Matris,

    Juv. 9, 23:

    matres... cives Romanae, ut jus liberorum consecutae videantur,

    Paul. Sent. 4, 9, 1:

    matris condicionem sequi,

    Gai. Inst. 1, 81; cf. §§ 67, 86.—Also, in gen., a woman, a lady; usu. in plur., women, ladies:

    pilentis matres in mollibus,

    Verg. A. 8, 666:

    matres atque viri,

    id. ib. 6, 306; cf. Ov. F. 1, 619.—Of the earth, as the mother of all:

    exercitum Dis Manibus matrique Terrae deberi,

    Liv. 8, 6; cf. Cic. Leg. 2, 22, 56.—Of a country:

    haec terra, quam matrem appellamus,

    Liv. 5, 54, 2:

    amorum,

    i. e. Venus, Ov. H. 16, 201:

    cupidinum,

    i. e. Venus, Hor. C. 1, 19, 1.—Of animals:

    porci cum matribus,

    Varr. R. R. 2, 4:

    excretos prohibent a matribus haedos,

    Verg. G. 3, 398:

    ova assunt ipsis cum matribus, i. e. cum gallinis,

    Juv. 11, 70:

    mater simia,

    id. 10, 195:

    pullus hirundinis ad quem volat mater,

    id. 10, 232.—Of the trunks of trees, etc.:

    plantas tenero abscindens de corpore matrum,

    Verg. G. 2, 23; Plin. 12, 5, 11, § 23.—Of a fountain, as the source of waters:

    ex grandi palude oritur (fluvius), quam matrem ejus accolae appellant,

    Mel. 2, 1, 7.—Of a chief or capital city:

    mater Italiae Roma,

    Flor. 3, 18, 5:

    ut Graeci dicere solent, urbium mater, Cydona,

    id. 3, 7, 4:

    (Cilicia) matrem urbium habet Tarsum,

    Sol. 38; cf. Metropolis.—
    II.
    Trop.
    A.
    The mother, i. e. maternal love:

    simul matrem labare sensit,

    Ov. M. 6, 629: mater redit, Sen. ap. Med. 928.—
    B.
    Motherhood, maternity, Sen. Herc. Oet. 389.—
    C.
    A producing cause, origin, source, etc. (freq. and class.):

    apes mellis matres,

    Varr. R. R. 2, 5:

    mater omnium bonarum artium sapientia est,

    Cic. Leg. 1, 22, 58:

    philosophia mater omnium bene factorum,

    id. Brut. 93, 322:

    avaritiae mater, luxuries,

    id. de Or. 2, 40, 171:

    voluptas, malorum mater omnium,

    id. Leg. 1, 17, 47; 1, 22, 58; id. Tusc. 1, 26, 64; id. Planc. 33, 80; Auct. Her. 2, 22, 34; Plin. 37, 6, 21, § 80; Quint. 9, 3, 89:

    juris et religionis,

    Cic. Rep. 5, 2, 3:

    justitiae imbecillitas mater est,

    id. ib. 3, 14, 23:

    intemperantia omnium perturbationum mater,

    id. Ac. 1, 10, 39:

    similitudo est satietatis mater,

    id. Inv. 1, 41, 76:

    utilitas justi prope mater et aequi,

    Hor. S. 1, 3, 98; Lact. 3, 8, 32; Aug. in Psa. 83, 1.—Comically:

    eam (sc. hirneam) ego vini ut matre fuerat natum, eduxi meri,

    i. e. as it came from the cask, without the addition of water, Plaut. Am. 1, 1, 274.—
    D.
    The protector, shelter, home:

    urbs Roma, virtutum omnium mater, Mos. et Rom. Leg. Coll. 5, 3, 1: illa Jerusalem quae est mater nostra,

    Vulg. Gal. 4, 26.

    Lewis & Short latin dictionary > mater

  • 10 parturiens

    partŭrĭo, īvi or ĭi, 4 ( imperf. parturibat, Phaedr. 4, 21, 1), v. desid. a. [2. pario], to desire to bring forth, to be in travail or labor; said of women and of animals.
    I.
    Lit.:

    vereor ne parturire intellegat,

    Ter. Hec. 3, 3, 53:

    tu (Lucina) voto parturientis ades,

    Ov. F. 3, 256:

    parturiens canis,

    Phaedr. 1, 18, 3.—Prov.: parturiunt montes, nascetur ridiculus mus, said of those who promise great things, but accomplish little or nothing;

    like the Engl. expression,

    great cry and little wool, Hor. A. P. 139 (after the Greek proverb, ôdinen oros, eita mun apeteken); cf.

    , also,

    Phaedr. 4, 21, 1 sq. —
    II.
    Transf.
    A.
    To be big or pregnant with any thing; to brood over, meditate, purpose, Cic. Mur. 39, 84:

    ut aliquando dolor populi Romani pariat, quod jamdiu parturit!

    id. Phil. 2, 46, 118; so,

    quod diu parturit animus vester, aliquando pariat,

    Liv. 21, 18, 12:

    ingentes parturit ira minas,

    Ov. H. 12, 208; cf.:

    filioli mei quos iterum parturio,

    Vulg. Gal. 4, 19.—
    * B.
    To be anxious or concerned:

    quā (securitate) frui non possit animus, si tamquam parturiat unus pro pluribus,

    Cic. Lael. 13, 45; App. M. 7, 4.—
    C.
    In gen., to bring forth, produce, yield, generate, etc. ( poet.):

    quis Parthum paveat... Quis Germania quos horrida parturit Fetus, incolumi Caesare?

    Hor. C. 4, 5, 26:

    et nunc omnis ager, nunc omnis parturit arbos,

    is budding forth, Verg. E. 3, 56; id. G. 2, 330; cf.

    Col. poët. 10, 10: neque parturit imbres Perpetuos (Notus),

    Hor. C. 1, 7, 16: felicemque uterum, qui nomina parturit annis, i. e. the yearly consuls, Claud. Cons. Prob. et Olybr. 204:

    parturit innumeros angusto pectore mundos,

    to conceive, imagine, id. Cons. Mall. Theod. 81, 3.—Hence, P. a. as subst.: partŭrĭens, entis, f., a woman in labor:

    dolores parturientis,

    Vulg. Osee, 13, 13; id. Psa. 47, 6.

    Lewis & Short latin dictionary > parturiens

  • 11 parturio

    partŭrĭo, īvi or ĭi, 4 ( imperf. parturibat, Phaedr. 4, 21, 1), v. desid. a. [2. pario], to desire to bring forth, to be in travail or labor; said of women and of animals.
    I.
    Lit.:

    vereor ne parturire intellegat,

    Ter. Hec. 3, 3, 53:

    tu (Lucina) voto parturientis ades,

    Ov. F. 3, 256:

    parturiens canis,

    Phaedr. 1, 18, 3.—Prov.: parturiunt montes, nascetur ridiculus mus, said of those who promise great things, but accomplish little or nothing;

    like the Engl. expression,

    great cry and little wool, Hor. A. P. 139 (after the Greek proverb, ôdinen oros, eita mun apeteken); cf.

    , also,

    Phaedr. 4, 21, 1 sq. —
    II.
    Transf.
    A.
    To be big or pregnant with any thing; to brood over, meditate, purpose, Cic. Mur. 39, 84:

    ut aliquando dolor populi Romani pariat, quod jamdiu parturit!

    id. Phil. 2, 46, 118; so,

    quod diu parturit animus vester, aliquando pariat,

    Liv. 21, 18, 12:

    ingentes parturit ira minas,

    Ov. H. 12, 208; cf.:

    filioli mei quos iterum parturio,

    Vulg. Gal. 4, 19.—
    * B.
    To be anxious or concerned:

    quā (securitate) frui non possit animus, si tamquam parturiat unus pro pluribus,

    Cic. Lael. 13, 45; App. M. 7, 4.—
    C.
    In gen., to bring forth, produce, yield, generate, etc. ( poet.):

    quis Parthum paveat... Quis Germania quos horrida parturit Fetus, incolumi Caesare?

    Hor. C. 4, 5, 26:

    et nunc omnis ager, nunc omnis parturit arbos,

    is budding forth, Verg. E. 3, 56; id. G. 2, 330; cf.

    Col. poët. 10, 10: neque parturit imbres Perpetuos (Notus),

    Hor. C. 1, 7, 16: felicemque uterum, qui nomina parturit annis, i. e. the yearly consuls, Claud. Cons. Prob. et Olybr. 204:

    parturit innumeros angusto pectore mundos,

    to conceive, imagine, id. Cons. Mall. Theod. 81, 3.—Hence, P. a. as subst.: partŭrĭens, entis, f., a woman in labor:

    dolores parturientis,

    Vulg. Osee, 13, 13; id. Psa. 47, 6.

    Lewis & Short latin dictionary > parturio

См. также в других словарях:

  • Pregnant patients' rights in the United States — Pregnant patients rights regarding medical care during the pregnancy and childbirthcite encyclopedia | last = Ammer | first = Christine | title = Pregnant patient s rights | encyclopedia = Encyclopedia of Women s Health, The | edition = Fifth… …   Wikipedia

  • Pregnant — Preg nant, n. A pregnant woman. [R.] Dunglison. [1913 Webster] …   The Collaborative International Dictionary of English

  • pregnant — 01. My wife is [pregnant], and we are expecting the baby in May. 02. My [pregnancy] was pretty easy; I didn t really get sick, though I did get pretty tired at times. 03. Our cat is [pregnant] again, and she just had kittens about four months ago …   Grammatical examples in English

  • pregnant — preg|nant [ pregnənt ] adjective ** 1. ) if a woman is pregnant, she has a baby developing inside her body: You should not smoke if you are pregnant. I was eight months pregnant at the time. get/become pregnant: She s been trying to get pregnant… …   Usage of the words and phrases in modern English

  • pregnant */*/ — UK [ˈpreɡnənt] / US adjective 1) if a woman is pregnant, she has a baby developing inside her body You should not smoke if you are pregnant. I was eight months pregnant at the time. get/become pregnant: She s been trying to get pregnant for a… …   English dictionary

  • pregnant — ► ADJECTIVE 1) (of a woman or female animal) having a child or young developing in the uterus. 2) full of meaning or significance. ORIGIN Latin praegnans, probably from prae before + the base of gnasci be born …   English terms dictionary

  • WOMAN — This article is arranged according to the following outline: the historical perspective biblical period marriage and children women in household life economic roles educational and managerial roles religious roles women outside the household… …   Encyclopedia of Judaism

  • Pregnant Women Support Act — The Pregnant Women Support Act was created by the Democrats for Life of America and [http://www.house.gov/lincolndavis/releaseseptember202006.htm introduced into the Congress] by Representative Lincoln Davis of Tennessee. It is, according to… …   Wikipedia

  • pregnant — preg|nant S3 [ˈpregnənt] adj [Date: 1400 1500; : Latin; Origin: praegnans, from praegnas, from prae ( PRE ) + gnatus born ] 1.) if a woman or female animal is pregnant, she has an unborn baby growing inside her body →↑pregnancy ▪ medical care for …   Dictionary of contemporary English

  • pregnant — adjective 1 having an unborn baby growing inside your body: On the same day I started the job I found out I was pregnant. | twenty weeks/three months etc pregnant: She went skiing when she was 7 months pregnant! | get pregnant: It came as a shock …   Longman dictionary of contemporary English

  • pregnant — adj. VERBS ▪ be, look ▪ When I found out I was pregnant, I didn t know what to do. ▪ become, fall, get ▪ get sb …   Collocations dictionary

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»